Mga Siday ni Ernilo A. Maraya

(The Author, Ernilo Amistoso Maraya is presently residing in Tacloban City. A graduate of law and working at the Department of Agriculture RFO 8. He is the son of Ernesto Bohol Maraya and Loreta Presnilla Amistoso, a native of Villareal Samar. He was born in Tacloban City but grew up in Villareal.)

KURATSA

Sikat ine hiya nga sarayawon
Hit mga Leyteño ngan Samarnon,
Sayaw nga masukot tukaron
Hit mga lugar nga may patron.

Ine nga sayaw may estoryahon
Parte gugma hin magtiayon,
It lalaki naghihingita nga kuhaon
Kasingkasing hit babaye nga higugmaon.

Ine nga sayaw duro hin kamarahalon
Kay gala nga kuwarta kinahangalanon,
Salit manarayaw pirme gud may balon
Kuwarta nga papel para abwagon.

Ine nga sayaw makikit-an la ha aton
Kay imbento la ine hit mga waraynon,
Unta ine hiya padayon nga sayawon
Ha mga tiarabot pa nga henerasyon.

 

AN KATAPUSAN

Dinhe ha kalibutan waray permanente
Mawawara tanan nga aanhi,
Tanan nga nakikita naton dinhe
May katapusan it iya kinabuhi.

Kalamrag hit adlaw mawawara
It kalibutan magsisisrum na,
Mga kadagatan mahubas nala
Pati kabukiran marurumpag hira.

Samtang aanhi pa kita ha kalibutan
Itadong ta aton mga binuhatan,
Kay bangin ha urhi aton pagbasulan
Kun mahingadto kita ha karat-an.

It kalibutan may katapusan
Sugad hit kinabuhi naton ngatanan,
Pero kun sano ine mahuhuman
Diyos la it labi nga maaram.

 

BULAN

Tikang pag-abot hit kakurolpon
Tubtub pag-ulpot ha maagahon,
Ha kalangitan hiya makikita naton
Kaupod an mga bituon.

Hiya it lamrag ha kagabihon
Para kalibutan dire magsisirum,
Kalamrag niya dire paraliton
Kay hatag ine han makagarahum.

Hadto nga mga panahon
Mayda mga estoryahon,
Nga kun may bulan damo it urusahon
Kay igarawas ine hit di sugad ha aton.

Mayda liwat naton darahunon
Nga may mga tawo dinhe ha aton,
Nga kun panahon nga bulanon
Naatakar it katuloson.

 

BUAYA

Makaharadlok it iya hitsura
May mga tango ha iya baba,
Mayda liwat mga dagko nga mata
Ngan ikog nga hilaba.

Buaya it tawag ha iya
Naukoy ha tubig ngan ha tuna,
Ginkakahadlokan it ha iya nakita
Kay bangin kumagat todas hira.

It mga buaya moderno na yana
Aada na hira hit mga opisina,
Mayda liwat aada ha mga kalsada
Mga pustorahon it hitsura.

Ine hira nga mga buaya
Waray iba nga ginhuhunha-huna
Kundi an manguha hin kuwarta nga dire ira
Ngan dagos la isuksok ha bulsa.

Mga tawo nga waray konsiyensya
Dire naawud bisan klaro na
Nagpapaka bungol-bungol ngan buta-buta
Mga pirestihon kaupay pan-anitan nira.

 

TSISMIS

Mayda kuno usa nga politiko
May uyab nga aada ha husgado,
Salit tanan niya nga kaso
Nadaug bisan waray klaro.

Mayda liwat aada ha gobyerno
Edaran na pero hiya in ulitawo,
Kay babaye dire niya gusto
Kursunada niya lalaki nga gwapo.

Dinhe liwat ha aton bungto
Maydo hadto ginuusa an mga tawo,
Mayda aswang nga ginkukuno-kuno
Nalupad ngan nahugdon ha usa nga establisemento.

Mayda liwat usa nga abogado
Nan looting kuno kahuman han bagyo,
Ha CCTV nawong klarado
Mayda bibit TV nga dako.

Ine nga mga ginsumat ko ha iyo
Mga tsismis la nga hinbatian ko,
Mga estoryahon kun nagkakatitirok it grupo
Samtang sige it tagay hit bangkero.

 

PAGBASOL

Tanan ta nga mga desisyon
Hiton mga binuhatan naton,
Kita adton may kaburot-on
Waray iba nga pagsayupon.

Kun santup mo nagsayup ka
Kay an im nabuhat dire asya,
Ha iba nga tawo ayaw kasina
Kalugaringon mo iton basola.

Kun waray ka magpasagdon
Hadton imo mga buruhaton,
Bisan sayup imo ginpadayon
Kalugaringon mo it basolon.

Ugsa kumiwa anay santupa
Kun desisyon nat sakto ba,
Ha bug-os nga kinabuhi ta
Waray pagbasol nga nauuna.

 

RESPETO

May dignidad tanan nga tawo
Bisan mapobre man o mariko,
Angay ine tagan hin pagrespeto
Kay kita nga tanan in papreho.

Ayaw hunuhunaa nga labaw ka
Ha iba nga tawo ayaw pamintaha,
Ayaw pagtamaki it katungod nira
Kay bangin umabot ha im it gaba.

Dire hira tagan hin pag paka-alo
Ha atubangan hit iba nga tawo
Kun ito liwat buhaton ha imo
Di ka maayon sigurado la ako.

Respeto it kinahanglanon ta
Para ngatanan in magka urusa,
Respetohan it aton tagsa-tagsa
Kay ha Ginoo papreho la kita.

 

HIN-O IT KAIRO

Kahuna mo pusturahon ka na
Kay imo kahimo damo it pintura,
Kolor hit mga kulo magkaiba-iba
Alahas ha kalawasan ginbabandera.

Mga panapton puros bag-o
Dire napalabay kun ano it uso,
Pero ha pamilya dire nanginginano
Kun may pagkaon pa ha mga plato,

Kawat hin kuwarta paluyo-luyo
Para ha mga bisyo makasustento,
Kay kalawasan duro hin kamagarbo
Napasikat sidngon manla hiya nga riko.

Gin iintende iya kalugaringon la
It importante nga makalabaw hiya,
Pero waray pagtagad hit iya pamilya
Akon masisiring ha im kairo mo manla.

 

KURAKOT

Mga tulay gin papanhimo
Mga kalsada pinan semento,
Pero an tinuood hine nga gasto
Sobra hin siyento porsiyento.

Damo iton mga proyekto
Pero waray man nahihimo,
Kun mahuhuman waray klaro
Kay gin bubulsa la it pundo.

Kawat dinhe kawat didto
Salit bulsa pirme la puno,
Waray awud ine nga unglo
Karasa piripit-on it ulo.

Aton nasud dire naasenso
Kay damo sugad nga politiko
Dire tinuod it pag serbisyo
Pangurakot la it trabaho.

 

KANDILA

Naghahatag hiya hin lamrag ha kasisidman
Sugad hin paglaum kun may kakurian,
Kinabuhi niya mayda katubtuban
Sugad hit tawo dinhe ha kalibutan.

Iya suga makalilipay pagkinitaon
Nagsasayawsayaw ha hangin naabuyon,
Mga ngisi nabadlis ha akon bayhon
Ha pasalida duro it akon pag-ayon.

Mga mananap ha iya naatraka
Tungod ha kahusay hit iya hitsura,
Naglilibot-libot ha lamrag hit iya suga
Sugad hit ulitawo ha usa nga daraga.

Inen kandila suga-sugad hin tawo
Iya mga balhas sige it panuro,
Maabot it panahaon nga kita maretiro
Aton kinabuhi dire na maootro.

 

VILLAREAL

Lugar ine nga akon tinuboan
Salit makuri ko gud hikalimtan,
Pirme ko gin bibinalik-balikan
Kay damo dinhe it akon hinumduman.

Parasyadahan ko hadto an pantalan
Danay liwat mangarigo ha kadagatan,
Ngan kun makusog an uran
Sige darudadlagan ha kakalsadahan.

May maupay hiya nga simbahan
Ha igbaw iya kinamumutangan,
Kay tikang han am gin uukyan
Magsasaka kami hin hitaas nga hagdan.

Torta nga linuto ha hudnu-an
Masag nga dakop ha bunoan,
Keseyo nga tikang ha kakarabwan
Dinhe mo la matitilawan.

Han bumalhin kami ha Tacloban
Dinhe an akon bakasyonan,
Sige kita-kita han mga kadaragan-an
Namimiling kun hino it haharana-an.